آیا فکر می کنید فرزند شما کودکی بیش فعال است؟ باید بگوییم که تشخیص آن به آسانی امکان پذیر نیست و شما با مشاهده علائم و نشانه های خاص حتما باید به یک متخصص مشورت کنید.

شاید سوال کنید: بیش فعالی کودکان چیست؟ علائم و نشانه ی بیش فعالی در کودکان چگونه است؟  نحوه ی درمان بیش فعالی در کودکان بیش فعال چگونه است؟

کودکان بیش فعال افرادی بسیار باهوش و با استعدادی هستند که متاسفانه در زندگی تحصیلی و شغلی آینده خود نمی توانند موفق باشند. آنها تمرکز کافی ندارند و قادر نیستند تا انرژی و استعدادهای خود را در یک جهت درست استفاده کنند. البته والدین می توانند با برخورد درست و موثر به آنها در کسب موفقیت شغلی و تحصیلی کمک کنند. در این مطلب از ایران اسمارت در مورد بیش فعالی چیست؟ انواع بیش فعالی، نشانه ها و علائم بیش فعالی و نحوه ی درمان و رفتار با کودکان بیش فعال بیشتر صحبت خواهیم کرد. با ما تا پایان مطلب همراه شوید.

 

بیش فعالی کودکان چیست؟

 

 

 ADHD  یا بیش فعالی نوعی اختلال رشد عصبی می باشد که در اوایل سن کودکی و عموما قبل از هفت سالگی بروز می کند. ADHD مهار پاسخهای خود به خودی را برای کودکان دشوار می کند - پاسخ هایی که می تواند همه چیز را از حرکت به گفتار تا توجه جلب کند. همه ما بچه هایی را می شناسیم که نمی توانند آرام بنشینند، به حرف های ما گوش نمی دهند و در مواقع مناسب، رفتارهای نامناسب از خود نشان می دهند. گاهی اوقات این کودکان به عنوان افراد مشکل ساز شناخته می شوند و یا به دلیل تنبلی مورد انتقاد قرار می گیرند در حالیکه ممکن است آنها دارای ADHD باشند.

تفکیک بین ADHD و رفتار کودک عادی دشوار است. اگر فقط چند علامت را، آن هم در برخی شرایط ظاهر مشاهده کردید، احتمالاً کودک شما به بیماری ADHD مبتلا نیست. از طرف دیگر ، اگر فرزند شما تعدادی از علائم و نشانه های ADHD را در همه شرایط - در خانه ، مدرسه و حین بازی دارد، لازم است تا با یک متخصص مشورت کنید.

 

خصوصیات بچه های بیش فعال

 

 

کودکان مبتلا به بیش فعالی علائم عدم تمرکز ، تحرک زیاد و تحریک پذیری را به روش های خاصی نشان می دهند. این بچه ها:

*در حال حرکت مداوم هستند.

* زیاد حرف می زنند.

*به نظر می رسد که گوش آنها نمی شنود.

* با بازی های آرام و بی سر و صدا مشکل دارند.

* صحبت دیگران را قطع می کنند.

*به راحتی پریشان می شوند.

*کارها را نیمه تمام رها می کنند.

 

نحوه تشخیص ADHD و یا بیش فعالی

 

 

هیچ تست خاص یا قطعی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. نحوه تشخیص بیش فعالی فرایندی است که طی چندین مرحله انجام می شود و شامل جمع آوری اطلاعات از منابع متعدد والدین، کودک ، مدرسه کودک و سایر اعضای خانواده می شود. پزشک همچنین از شما سؤال می کند که فرزند شما چه علائمی دارد ، از چه مدت قبل این علائم شروع شده است و این رفتار چگونه بر فرزند شما و بقیه اعضای خانواده تأثیر می گذارد. پزشکان، ADHD را در کودکانی تشخیص می دهند که چند تا از علائم ذکر شده در بالا را مانند عدم تمرکز یا تحرک زیاد را به طور مرتب بیش از 6 ماه به طور مداوم از خود نشان بدهد و در دوران کودکی، یعنی در سن ۱۲ سالگی یا قبل از آن، مشاهده شوند. به علاوه، این نشانه‌ها باید دست‌کم در دو محیطِ مجزا (مثلا در مدرسه و در خانه) دیده شوند.

 همچنین پزشک ممکن است اسکن مغزی از کودک را توصیه کند. زیرا مطالعات نشان داده می دهد افراد مبتلا به ADHD فاقد میزان کافی از مواد شیمیایی خاص به نام میانجی‌های عصبی در مغز هستند. این مواد شیمیایی به مغز در کنترل کردن رفتار کمک می‌کند.

به طورمتوسط از هر 100 کودک، 5 کودک می‌توانند به ADHA مبتلا باشند. پسران 3 برابر بیش از دختران در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. اغلب این مشکلات قبل از 7 سالگی آغاز می‌شوند و ممکن است والدین تا وقتی که فرزندشان به مدرسه نرفته، متوجه مشکل او نگردند. زیرا در مدرسه کودک باید برای چند ساعتی آرام سر جای خود بنشیند و بر روی درس و صحبت های معلم تمرکز کند. آنجاست که به دلیل عدم تمرکز و آرامش، والدین پی به این بیماری می برند.

 

این مطلب را بخوانید: استفاده از ردیاب برای کنترل کودکان مبتلا به اوتیسم

 

انواع بیش فعالی

 

 

بیش فعالی انواع مختلفی دارد و شامل بیش فعالی کودک از نوع پر تحرکی، از نوع بی توجهی و از نوع رفتارهای تکانه ای می شود.

 

1-بیش فعالی کودک از نوع بی توجهی و بی دقتی

این نوع کودکان دائما در حل رویا پردازی هستند و به دلیل عدم تمرکز در مدرسه دچار مشکل می شوند. این کودکان به انجام تکالیفی که نیاز به دقت زیاد دارد، علاقه ای نشان نمی دهند و فراموشکار هستند. آنها به جزییات توجه نمی کنند و تکالیف و فعالیت های خود را نیمه تمام رها می کنند. اغلب کتاب، وسایل و اسباب بازیهای خود را گم می کنند و مسئولیت پذیر نمی باشند.

 

2- بیش فعالی کودک از نوع پر تحرکی

در این نوع از اختلال کودک بسیار فعال است و بدون فکر به فعالیت و انجام کار اقدام می‌کند. فعالیت بیش از حد معمول، بارزترین مشخصه اختلال کودکان بیش فعال است. این کودکان بی قرار و ناآرام هستند و دائما در حال دویدن و راه رفتن می باشند. یکجا نشستن برای انها بسیار سخت است و با رفتارهای خود باعث بی نظمی در کلاس درس می شوند. این کودکان از انجام رفتارهای پرخطر لذت می‌برند و پرحرفی، مشخصه از بیش فعالی کودک است.

 

3-بیش فعالی از نوع رفتارهای تکانه ای

بیش فعالی از نوع رفتارهای تکانه ای از انواع دیگر اختلال بیش فعالی کودکان می باشد که کمی صبر و تحمل از ویژگیهای بارز این گروه می باشد. این کودکان صبر و حوصله ندارند، صحبت های دیگران را قطع می کنند و تحمل ایستادن در داخل صف را ندارند.

 

خواب کودک بیش فعال

 

 

خواب کودک بیش فعال همواره با مشکلاتی همراه است زیرا آنها نمی توانند آرام بگیرند و به خواب بروند. درنتیجه، به دلیل خستگی ناشی از کمبود خواب، صبح روز بعد با نشانه های بیشتری از این اختلال بیدار خواهند شد. این کودکان براحتی به خواب نمی روند زیرا بستن چشمها کار سختی برای آنها می باشد. درصورتیکه محققان معتقدند تنها یک نیم ساعت خواب اضافه در کنترل تکانشگری و بیقراری آنها کمک می کند.

پروفسور مارک استین ( Mark Stein) متخصص بیش فعالی از بیمارستان کودکان سیاتل، می گوید: تعداد زیادی از این کودکان، به اختلالات خواب نیز دچار هستند و هر یک از این موارد دیگری را تشدید می کند. شاید مصرف قرص های خواب آوری مانند ملاتونین به خواب آنها کمک کند، ولی بهتر است والدین برای جلوگیری از عوارض قرص های خوب آور، یک برنامه خوب برای خواب کودک خود تهیه کنند. این برنامه می تواند شامل:

 

*یک زمان خواب ثابت، حتی در تعطیلات آخر هفته برای کودک خود تعیین کنید.

*فضای خانه را ارام نگه دارید.

*اتاق خوابش تاریک و خنک باد.

* هر گونه وسایل الکترونیکی مانند موبایل، کامپیوتر، تلوزیون، تبلت و ... را خارج از اتاق خواب او نگه دارید.
 

درمان بیش فعالی در کودکان

 

 

اختلال بیش فعالی درمان سریع ندارد اما علایم آن  را می توان کنترل کرد. لازم است تا والدین و آموزگاران به نکات زیر دقت داشته باشند.
 

*اطلاعات خود را در مورد این بیماری بالا ببرند.

*در صورت تجویز پزشک، دارو درمانی را آغاز کنند.

*والدین و معلم کودک بهتر است برنامه تعلیم و تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک برنامه ریزی کنند.

البته تغییرات رفتاری، به تنهایی برای کودکانی که تنها غیر متمرکز و بی دقت هستند، تاثیرگذار می باشد. اما کودکانی که بیش فعالی در آنها نشانه های زیادی دارد و اغلب اسیب می زنند، ترکیبی از هردو روش دارو درمانی و مدیریت رفتار، موفق تر است.

همچنین ردیابی کودکان بیش فعال با ردیاب شخص می تواند امنیت فرزندان شما را بدون ورود به حریم خصوصی آنها، تضمین کند. شما می توانید با کمک این فناوری نوین، هر لحظه از موقعیت دلبند خود مطلع باشید و با مراقبت از راه دور، آرامش را به خود و او هدیه دهید.

 

 بخوانید: چگونه ردیاب کودکان ما را از خطرات حفظ می کند!

 

*تمرینات ورزشی
 

مطمئن شوید که کودک بیش فعال شما، زمان کافی برای دویدن و بازی در طول روز داشته باشد (البته در زمان مناسب). تحقیقات اخیر نشان می دهد، با 30 دقیقه ورزش روزانه، بچه های مبتلا به اختلال بیش فعالی، می توانند تمرکز کنند و افکارشان را بهتر سازماندهی نمایند.

 

*مدیتیشن و تمرکز حواس

تحقیقات جدیدی در زمینه چگونگی افزایش تمرکزکردن انجام شده است. یعنی یاد بگیریم چگونه به کمک مدیتیشن و کشیدن نفس های عمیق، حواس خود را جمع نگه داریم، آگاهی خود را بالاببریم و تمرین خویشتنداری کنیم. این کارها ممکن است به کنترل برخی علائم بیش فعالی کمک کند.
در این زمینه، یک تحقیق کوچک نشان داده است که، وقتی والدین و کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی آنها، با یکدیگر، به مدت 8 هفته تمرین مدیتیشن و تمرکز حواس داشته باشند، فرزند آنها علائم بیش فعالی کمتری خواهند داشت.

 

*موزیک درمانی

این روش می تواند توجه و دقت کودک بیش فعال را صیقل داده و مهارتهای اجتماعی او را تقویت کند. این کار، موزون و دارای ساختار است. در نواختن موزیک، مغز، قسمت های مختلف خود را وادار می کند تا با یکدیگر کارکنند، همانگونه که اعضای یک گروه باهم کارمی کنند.

چنانچه فرزند بیش فعال شما نمی تواند برای خواندن درس و انجام تکالیف یک جا بنشیند، بهترین راه آن است که موزیکی را که دوست دارد بگذارید، بشنود، شاید آرام بماند و بتواند تکالیفش را انجام دهد. زمانی که شما، موزیکی را که دوست دارید، می شنوید، مغز شما دوپامین (dopamine) ترشح می کند که یک ماده شیمیایی برای کمک به تمرکز شماست.

 

*اسیدهای چرب امگا3

 

نقش تغذیه در ایجاد بیش فعالی یا بهبود آن موضوعی است که هنوز اثبات نشده است. اما تحقیقات نشان می دهد که استفاده از اسیدهای چرب امگا 3 در کنار دارو درمانی می تواند در درمان بیش فعالی کودکان مفید باشد.

تحقیقات نشان می دهد که کودکان بیش فعال، اسیدچرب امگا3 پایین تری در خون خود دارند، و به همین منظور افزایش مقدار آن در رژیم غذایی ممکن است علائم و نشانه های این اختلال را کاهش دهد. از این رو پزشکان داشتن یک رژیم غذایی متعادل شامل، ماهی ها، غلات کامل، بسیاری از میوه ها و سبزیجات و نیز کاهش مصرف شکر و خوراکی های فرآوری شده را توصیه می کنند و معتقدند مصرف این گروه از مود غذایی در سلامتی زندگی کودکان بیش فعال، بسیار کمک کننده خواهد بود.

 

ویژگی های کودکان بیش فعال

 

ADHD هیچ ارتباطی با هوش یا استعداد ندارد. از این گذشته ، بچه های دارای  این اختلال اغلب خصوصیات مثبت زیر را دارا می باشند.

 

*خلاقیت

کودکانی که ADHD دارند می توانند به طرز شگفت آوری خلاق و رویا پرداز باشند. کودکی که رویا پردازی می کند و به یکباره ده فکر متفاوت در ذهن خود دارد می تواند به یک استاد حل مسئله، یک ایده پرداز یا یک هنرمند مبتکر تبدیل شود. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است به راحتی حواسشان پرت شود، اما گاهی اوقات متوجه آنچه دیگران نمی بینند، هستند.

 

*انعطاف پذیری

از آنجا که کودکان مبتلا به ADHD گزینه های زیادی را به یکباره در نظر می گیرند، زودتر به نتیجه می رسند و تسلیم نمی شوند.

 

*شور و اشتیاق و خودجوش بودن

کودکان مبتلا به ADHD به ندرت کسل کننده هستند! آنها به چیزهای مختلف زیادی علاقه مند هستند و شخصیت پر جنب و جوش و شاد دارند.

 

*پرانرژی

کودکان مبتلا به ADHD انگیزه زیادی دارند و برای موفقیت بسیار کار و تلاش می کنند. در واقع ممکن است منحرف کردن آنها از کاری که مورد علاقه آنهاست، دشوار باشد ، به خصوص اگر این فعالیت تعاملی یا مفید باشد.